صنعت پتروشیمی بعنوان کلیددار خزانه ارزی صادرات غیرنفتی در شرایط تحریم با توجه به 5 فاکتور اصلی و تغییر در یک پارادایم نسبت به توسعه پروژه‌های جدید خود و طرح‌های نیمه‌کاره می تواند در چارچوب اکونومیک کشور، فرآیندی طلایی را رقم بزند.
بسترسازی در راستای جذب سرمایه گذاری، تمرکز بر بازاریابی بین‌المللی، اقناع بازار داخلی و توجه به مسائل زیست‌محیطی از جمله فاکتورهای مهم در فرآیند توسعه این صنعت استراتژیک در کشور محسوب می‌شود. اما در این بین تنوع بخشیدن در سبد خوراک با نگاهی موجز به صدور مجوزها در احداث مجتمع ها و واحدهای پتروشیمی برای تعیین تکلیف بازار در راستای تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی، همان فوت گوزه گری است که با استناد به آن می توان در کنار سایر عوامل اشاره شده، به یک تکامل صنعتی-اقتصادی دست پیدا کرد.
پایداری در خوراک رسانی به واحدهای پتروشیمی، از جمله رویکردهای مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای شود. این امر مبتنی بر برنامه ریزی و توسعه واحدهای پتروشیمی با خوراک مایع است. هرچند تنوع بخشیدن در سبد خوراک مانند افزودن هیدروژن به این چرخه رویکردی قابل تامل به نظر می رسد که اخیرا نیز بر این اساس تفاهمنامه ای بین هلدینگ خلیج فارس و دانشگاه شهیدبهشتی نیز منعقد شد ولی باتوجه به بضاعت موجود و برای تحقق این مهم باید به موازات این اقدامات، از امکانات موجود بهترین بهره را برد که این امر یک مهندسی تمام عیار را می طلبد.
آمار‌ها گویای آن است که ظرفیت تولید سالانه این صنعت تا پایان امسال به بیش از 100 میلیون تن خواهد رسید. از سوی دیگر همان آمار اذعان می کند که شمار مجتمع های پتروشیمی نیز با بهره برداری از 15 طرح، به 80 واحد می رسد. اگر تسریع در بهره برداری از طرح های صنعتی به همین منوال پیش رود با جذب سرمایه گذاری می توان طی چند سال آتی با افزودن سایر واحدهای جدید، فرآیند ارزآوری این صنعت را متحول کرد، با این حساب اخبار گویای رقم خوردن رویدادهای مثبت اقتصادی خواهد بود، اما سوالی که در این بین به ذهن متبادر می شود چگونگی تکمیل زنجیره ارزش و خروجی و تولیدات این مجتمع های پتروشیمی در این چشم انداز برای به ثمر نشستن همان نتیجه دلخواه خواهد بود. برای تحقق این مهم باید علاوه بر بازار خارجی، بایستی بر بازار داخلی نیز متمرکز بود.
صدور مجوز برای تاسیس واحدهای جدید پتروشیمی و تکمیل طرح های نیمه کاره در امتداد جهش های سریالی پتروشیمی از جمله دغدغه های سرنوشت‌سازی است که حیات و ممات این صنعت به آن گره خورده است. باتوجه به ناترازی در حوزه گاز و آینده‌نگری صنعت پتروشیمی در تامین خوراک که بخشی از آن از همین صنعت گاز تامین می شود بر اهمیت موضوع می افزاید. حال در این شرایط اگر مجوزها برای احداث مجتمع هایی صرف شود که در تکمیل زنجیره ارزش نقش پررنگی را ایفا نکند یک بازی دو سرسوخت را برای صنعت رقم خواهد زد.
این را نباید از نظر دور داشت که جذب سرمایه گذاری و صرف زمان برای تکمیل ساختار صنایع پتروشیمی می بایست با برنامه ریزی و ارزیابی های دقیق، همراه با برآوردی حسابگرایانه از بازار جهانی صورت گیرد. برقراری توازن بین بازار عرضه و تقاضا می تواند مسیر این صنعت را در سراشیبی ارزی مناسبی قرار دهد.
افزایش سهم صنعت پتروشیمی کشور در بازارهای جهانی که نسبت به رقبای خود از درصد کمتری بهره مند است می تواند از اهداف نه چندان دوری باشد که با ایجاد زیرساخت های مناسب می توان به آن دست پیدا کرد، مانند بازار الفین که افزایش سهم کشور در آن به مثابه یکی از محورهای قابل تامل در این صنعت تلقی می شود.
با این تفاسیر می توان با توجه به نوع خوراک دریافتی تمرکز را برتوسعه مجتمع هایی که خوراک دریافتی شان خوراک مایع می باشد گذاشت تا ضمن توجه به جریانات بازار جهانی و هشدار در جهت اشباع شدن سایر بازارها، به نوعی مصرف گاز را دراین چرخه مدیریت کرد. بنابراین با تغییر دراین پارادایم می توان قدم های موثری در مدیریت انرژی و تکمیل زنجیره ارزش محصولات پایین دستی برداشته شود.
در میان تراکم دغدغه‌های این صنعت کهنه‌سوار در وهله نخست تغییر الگو در سوق دادن مجتمع‌های پتروشیمی به سمت خوراک مایعی که وجود دارد و با حساب باز کردن بر روی ال‌پی‌جی با احتساب ارزش افزوده آن در اوضاعی که کشور با بحران گاز مواجه شده است و فعالیت صنایع را به تعبیری محدود می کند به گونه ای که قطعی های اجباری این خوراک خسارات چند میلیاردی را به بدنه پتروشیمی و صنایع فولادی وارد می کند، این تغییر الگو در مهندسی واحدهای پتروشیمی با آینده‌نگری در بازار صنایع پایین‌دست بسیار حائز اهمیت خواهد بود تا صنعت پتروشیمی را از پایه گاز سوز بودن دور کند. خوشبختانه به گفته معاون وزیر نفت در پتروشیمی توسعه مجتمع های پتروشیمی خوراک مایع در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته است. عملیاتی شدن این طرح علاوه برآنکه برای تامین خوراک مایع، تعامل صنعت پالایشی و پتروشیمی بیش از قبل می شود، با داشتن توجیه اقتصادی قدمی موثر در بهینه سازی مصرف انرژی تلقی خواهد شد.