با تقدیر و تشکر از سوژه یابی، نکته زنی، دقت نظر رسانه های صنعت پتروشیمی در توجه دهی مسئولان کشور به ظرفیت‌های اقتصادی مگا پروژه کیان که موارد مهم در عدم پیشرفت پروژه کیان در برخی از رسانه ها پرداخته شد؛ در جهت تکمیل داده های اطلاعاتی رسانه ها ابعاد مختلف علل عدم پیشرفت پروژه کیان وجود دارد که برای شفاف سازی و بیان واقعیت های ناگفته آن مواردی بیان می‌شود.
مهمترین دلیل عدم پیشرفت پروژه، عدم وجود تفاهم نامه سهامداری میان سهامداران عمده طرح و ناترازی مالی در میزان مشارکت سهامداران شرکت در پرداخت سهم مشارکت خود برای تامین منابع مالی است تا جائیکه در شرایط فعلی آورده مالی هلدینگ پترو فرهنگ تقریباً 1000 میلیارد تومان (متناسب با سهم قدرالسهم 40 درصدی) در برابر شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (با سهم قدرالسهم 60 درصدی) معوقه دارد.
علل مهم دیگر آن، عدم پشتیبانی لازم سهامداران در جذب سرمایه‌گذار (فاینانس) و ناتوانی در ارائه تضامین کافی برای جذب سرمایه می باشد.
مگاپروژه کیان به لحاظ حجم و میزان تولیدات استاراتژیک پتروشیمی ازجمله الفین و پلی اتیلن سنگین، استایرن مونومر و سایرمحصولات زنجیره ارزش پایین دستی برای کشور دارای اهمیت ویژه ای می باشد و همین منظور هم یک مگا پروژه و ملی تعریف شده است .
یکی از آسیب های مهم در ابتدای حرکت این پروژه عدم توان سنجی مناسب از سرمایه گذاری سهامداران بوده است که آیا توان و ظرفیت کافی برای مشارکت و سهامداری در این حجم اعتبارات 3.8 میلیارد یورویی می باشد که در عمل این حجم سرمایه گذاری برای سهامداران فعلی سخت و دشوار است.
در ابتدای پروژه مقرر شد 20 درصد از منابع مالی از طریق سهامداران و 80 درصد آن از منابع فاینانس تامین گردد ولی این مهم تاکنون تحقق پیدا ننموده است.
یکی از مشکلات اساسی فرا روی مگاه پروژه کیان،انعقاد قرارداد و نحوی اجرای آن با شرکتهای پیمانکاری (اویک) است که تعهدات اصلی خود را در تامین و تحویل تجهیزات اصلی پروژه از قبیل چون کمپرسورها، کوره ها و ...انجام نداده است که با توجه به عدم تحویل کالا موجب تشکیل پرونده رفع تعهدات ارزی در دادسرای مبارزه با مفاسد اقتصادی شده است و این عامل مهم برای رکود کاری و مانعی بزرگ در مدیریت شرکت در سالهای اخیر می باشد.
این فرایند به گونه ای است که در به ازای منابع ارزی مصرفی، تجهیزات خریداری نشده است و موجب انحراف در منابع ارزی شرکت شده است که حسب قرارداد در زمره تعهدات شرکت اویک(پیمانکار و مجری طرح) می باشد که در دوره های مدیریت‌های پیشین شرکت و سهامداران صورت گرفت و بدون توجه به وضعیت خرید کالاها فقط تمدید زمانی جهت رفع تعهدات ارزی انجام شده است که مدیران وقت پروژه کیان و سهامداران پاسخگوی اصلی آن می باشند.
خاطر نشان می سازد در مواردی ارز دریافتی کیان بدون وجود قرارداد با سازندگان به حساب های معرفی شده شرکت اویک یا رکت های تراستی آنها شده است.
اگر چه حلقه های مفقوده نحوه مصرف ارز و تحویل تجهیزات فنی آن هم جای تامل بسیار دارد.
پس نظارت مدیران وقت پروژه کیان، سهامداران،حسابرسان و بازرسان در نحوه عملکرد شرکت پیمانکاری چگونه بوده است ؟
با این حال اهتمام و تلاش مدیریت فعلی شرکت پتروشیمی کیان جذب سرمایه و منابع از طریق فاینانس و رفع مشکلات تعهدات ارزی است که اقدامات بسیاری را در جهت شفاف سازی و رایزنی با دستگاه‌های مرتبط در نهاد ریاست جمهوری(معاونت اقتصادی معاون اول رئیس جمهور)وزرای محترم دفاع و پشتیبانی،آموزش و پرورش، اقتصاد و دارایی،بانک مرکزی، بانک عامل(تجارت)و دادسرای مبارزه با مفاسد اقتصادی صورت پذیرفت و دستاوردهای مهم آن می‌توان اولویت خط دوم اعتباری چین و...را اشاره کرد.
در این راستا و در جهت برون رفت از موانع موجود برای پیشرفت و حرکت دهی پروژه،مدیریت پروژه کیان در دو سال اخیر اقداماتی مهم انجام شد که می‌توان به"شفاف سازی کل پروژه از مصارف و فصول هزینه ای در گذشته،ریل گذاري برای نظارت و رسیدگی به نحوی اجرای تعهدات از سوی پیمانکاران در چارچوب ضوابط در جهت دفاع از حقوق سهامداران و ذینفعان تابع آن(بازنشستگان وزارت دفاع و آموزش و پرورش)تمدید موافقت نامه اصولی، بازمهندسی ساختار مناسب با پروژه و ساماندهی و کارآمدی نیروهای انسانی، پیگیری و رایزنی برای قراردادن پروژه در خط اعتباری دوم چین و... اشاره کرد.
مدیریت پروژه کیان در دو سال گذشته توانست شرایط موجود را حفظ و بسترهای توسعه و پیشرفت پروژه را با مذاکرات سرمایه گذاران داخلی و خارجی پیش گیرد و ارزیابی،بررسی و سنجش لازم از توانمندیهای شرکتهای سرمایه گذار را انجام و نتایج آنرا به سهامداران معرفی تا با ارائه تضامین،منابع مورد نیاز تامین شود.
لیکن در این فرایند آنچه که حاصل خواهد شد عدم ارائه تضامین از سوی سهامداران برای جذب منابع سرمایه گذاری از طریق فاینانس است.
آنچه که عامل بروز مشکلاتی در توقف یا کندی حرکت توسعه ای پروژه کیان شده است را می‌توان عدم نظارت مدیران وقت، عدم همراهی هلدینگ پترو فرهنگ در تامین منابع سهم 40 درصدی سهامداری، عدم تعیین تکلیف سهامداران برای چگونگی مدیریت برای تامین منابع مالی تکمیل پروژه می باشد.
حق و انصاف آن است تا قدردان وزیر محترم دفاع و پشتیبانی(سابق و فعلی)از باب حمایت‌ها و همراهی و مساعدت‌های بسیاری که درباره این پروژه داشتند و این طرح را ملی و با اهمیت تلقی می‌دادند و در همین راستا جلسات تخصصی و کارشناسی با قرارگاه اقتصادی، قراردادن در اولویت طرحهای اقتصاد مقاومتی و توجه ویژه مدیران عامل ساتا،غدیر و شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان که با همه این مشکلات و موانع پیش رو با تزریق منابع موجب زنده ماندن و حرکت دهی پروژه و فعالیت‌های کارگاه های عملیاتی شدند که شایسته تحسین و امتنان می باشد و استمرار و تداوم این توجهات و نگاه‌ها در ارکان وزارت دفاع و آموزش و شرکتهای ساتا،غدیر و پارسیان به یقین موجب بارورسازی و توانمند سازی مگاه پروژه کیان خواهیم بود.
نوید و بشارت به اینکه تکمیل این پروژه علاوه بر اشتغال پایدار چندین هزار نفره و اشتغال وابسته در صنایع حمل و نقل،نگهداری تجهیزات و...موجب تولید محصولات استراتژیکی چون الفین سنگین و سبد زنجیره ارزشی محصولات پایین دستی آن خواهد شد که دستاورد آن برای ایران عزیز عدم وابستگی و ارز اوری بسیار خواهد بود.
امید است که مسئولان مرتبط کشور بویژه وزرای محترم دفاع و پشتیبانی و آموزش و پرورش به اهمیت این مگاه پروژه توجه ویژه ای داشته باشند و با حمایت‌های از پروژه در آینده نزدیک شاهد بهره برداری از آن باشیم .