پول، نقدینگی، تزریق اعتبار و در یک کلام سرمایه گذاری محوریت اصلی از مرحله آغازین اجرای یک طرح و پروژه، کلنگ زدن تا به بهره برداری رساندن آن را تشکیل می دهد.
حال اگر این بستر فراهم نباشد شیرازه فرآیند بهره برداری از هم متلاشی می شود.
در فرآیند عملیاتی شدن طرح ها و پروژه های صنعتی به طرق مختلفی جذب اعتبار صورت می گیرد؛ در سازوکار داخلی از طریق سهامداری و سرمایه گذاری بانک ها و موسسات کلان ... و در بستر خارجی با جذب فاینانس، ریفانانس و یوزانس و ... انجام می شود.
فراهم کردن زمینه برای حضور بخش خصوصی در طرح های صنعتی یکی از ملزومات سرمایه گذاری و عملیاتی ساختن پروژه ها است. شرط تحقق و شکوفایی اقتصاد می تواند در گروی همین موضوع باشد تا رویکردهای مثبتی در ساختار اکونومیک کشور شکل بگیرد.
اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر سرمایه گذاری صنعت پتروشیمی در صنعت گاز.
در وهله نخست باید اذعان کرد که این امر می تواند در استفاده از ظرفیت های دوصنعت در توسعه زیرساخت ها استفاده بهینه کند که اتفاق خوشایندی به حساب می آید اما وجه دیگر آن به بررسی اولویت ها در محل هزینه کرد و میزان توانایی جذب منابع سرمایه باز می گردد.
جلب مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی یکی از موضوعات مهم در پیشبرد صنایع محسوب می شود و باید تمام توان را دراین خصوص به کار گرفت.
باتوجه به اینکه حیات و ممات صنعت پتروشیمی در گروی تامین خوراک گاز است این همکاری مشترک می تواند تاحدی خیال واحدهای پتروشیمی را برای دریافت مستمر خوراک باتوجه به تجربیاتی که در پی قطعی های گاز و ضررهای هنگفت دراین صنعت رخ می داد راحت کند.
اما باتوجه به اینکه سرمایه پتروشیمی ها می تواند در بستر دیگری و در جهت رفع خلا های خود صنعت پتروشیمی چه در بالادست و چه در پایین دست صنعت سوق داده شود باید اهم و مهم این جنس سرمایه گذاری را رصد کرد.
درحالی که می توان از ظرفیت های مالی دیگر از خود صنعت گاز یا صنایع دیگر و یا سرمایه خارجی استفاده کرد چرا از گزینه سرمایه پتروشیمی ها که خود می تواند منشایی برای باز کردن سایر گره های صنعت پتروشیمی در جهت رشد و توسعه بیشتر آن باشد بهره نبرد؟
با مطرح شدن این طرح چند سوال ذهن را درگیر می کند؛ نخست آنکه ناترازی در صنعت گاز چه زمانی مرتفع می شود و دغدغه صنایع وابسته اعم از پتروشیمی،برق ، فولادی ها و.... را برای همیشه برطرف می کند؟
دوم آنکه آیا مطالبات گازی کشور در پی صادرات وصول شده است؟
سوم آنکه آیا صنعت پتروشیمی به دلیل آینده مبهم تامین خوراک ناامید شده و ترجیح داده خود مستقیم وارد عمل شود و نبض تامین خوراکش را در دست بگیرد؟
چهارم آنکه با اغماض از سوالات فوق درحال کلی به هردلیلی صنعت گاز نیازمند تزریق سرمایه است می توان بر تامین منابع مالی خارجی نیز حساب باز کرد؟
ناگفته نماند که بر اساس آمار اوپک، خالص صادرات گاز ایران در سال 2021 حدود 18.79 میلیارد مترمکعب بوده است. صادرات گاز ایران در این سال با افزایش 2 درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شده است.
ایران در سال 2021 حدود 18.425 میلیارد مترمکعب گاز صادرکرده بود که نسبت به سال 2020 که 11.5 میلیارد متر مکعب صادر داشته افزایش 59.9 درصدی را ثبت کرده است. ایران در سال ۲۰۲۲سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان بوده است. بنابراین پرواضح است صنعت گاز خود یک قطب تولیدی و ارزی در کشور محسوب می شود.
نکته دیگر آنکه درمیان بخش خصوصی صنایع دیگر مانند فولاد با صنعت برق نیز وارد گود سرمایه گذاری خواهند شد؟ این صنایع نیز مانند پتروشیمی چرخ تولیداتشان وابسته به گاز است. می توان با توسعه اشل سرمایه گذاری از این بخش نیز استفاده کرد.
هدف از چند سطر نگاشته شده دادن رای منفی به این طرح و ایده نیست چه بسا حضور مشترک صنایع در کاور کردن یکدیگر می تواند یک موضع استراتژیک درصنایع باشد موضوعی که پیشتر در باب لزوم تغییر چهره صنعتی مناطق ویژه اقتصادی به فراخور نیاز و ظرفیت های صنایع یادداشتی نگاشته شد، بویژه که فصل مشترک این سرمایه گذاری تامین گاز و خوراک پایدار است اما جنبه دیگر آن نگرانی از آینده صنعت گاز کشور است و مهم برشمردن جذب سرمایه گذار و تامین منابع مالی خارجی در این فرآیند با توجه به گستردگی بازار انرژی است.
در همین رابطه در ابتدای سال جاری سخنگوی دولت از ورود ۵.۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی به بخش‌های مختلف اقتصادی در سال ۱۴۰۲ خبر داد و اعلام کرد آمار سرمایه گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲ بالاتر از ۱۶ سال گذشته بود. بنابراین با توسعه دیپلماسی اقتصادی می توان به توسعه صنایع دامن زد و هزینه ها را کاهش و درآمد ها را افزایش داد.
باید دید در وزارت نفت دولت چهاردهم برای جذاب تر کردن بازارها و قرار دادهای بخش انرژی کشور چه برنامه هایی کلید زده خواهد شد.